هنگ‌درام چگونه ساخته می‌شود؟ راز تولد ساز جادویی از فولاد تا صدا
مقدمه: آوایی از دل فولاد

هنگ‌درام (Hang Drum) یکی از اسرارآمیزترین سازهای قرن بیست‌ویکم است.
صدایی نرم، آرامش‌بخش و روحانی دارد که شنونده را به دنیایی متفاوت می‌برد.
اما آیا تا به حال فکر کرده‌اید این ساز زیبا و خاص چگونه ساخته می‌شود؟
در این مقاله با مراحل ساخت هنگ‌درام از ابتدا تا انتها آشنا می‌شویم و راز پشت صدای جادویی آن را بررسی می‌کنیم.

۱. انتخاب متریال: فولاد با روح موسیقی

اولین گام در ساخت هنگ‌درام، انتخاب فلز مناسب است.
معمولاً سازندگان از دو نوع فولاد استفاده می‌کنند:

فولاد نیتریدی (Nitrided Steel): مقاوم در برابر زنگ‌زدگی، صدایی شفاف و پایدار دارد.

فولاد ضد زنگ (Stainless Steel): صدایی گرم‌تر و رزونانس طولانی‌تر ایجاد می‌کند.

ورق‌های فولادی با ضخامت حدود ۱ تا ۱.۲ میلی‌متر انتخاب می‌شوند تا تعادل بین استحکام و ارتعاش حفظ شود.

۲. شکل‌دهی: از ورق صاف تا کاسه صدادار

در این مرحله، سازنده با چکش‌کاری دقیق دو ورق فولاد را به شکل نیم‌کره درمی‌آورد.
به این دو قسمت «دام» (Dome) می‌گویند.
یکی از آن‌ها به عنوان قسمت بالایی (Ding) و دیگری قسمت پایینی (Gu) شناخته می‌شود.

چکش‌کاری نه تنها فرم ظاهری را می‌سازد، بلکه بر کیفیت صدای نهایی تأثیر مستقیم دارد.
هر ضربه باید حساب‌شده باشد تا تنش‌های مکانیکی در فلز به درستی پخش شوند.

۳. ساخت نت‌ها: جادوی دقت میلی‌متری

در بخش بالایی، سازنده محل نت‌ها را با الگوهای دقیق مشخص می‌کند.
هر نت در واقع یک ناحیه محدب یا مقعر کوچک است که با چکش‌کاری تنظیم می‌شود.
تعداد نت‌ها معمولاً بین ۸ تا ۱۰ عدد است و هرکدام صدای خاصی دارند.

این مرحله قلب ساخت هنگ‌درام است.
فقط چند میلی‌متر تغییر در اندازه یا فشار می‌تواند صدای نت را کاملاً تغییر دهد.

اتصال دو نیم‌کره و ساخت دهانه مرکزی

۴. اتصال دو نیم‌کره و ساخت دهانه مرکزی

پس از تنظیم نت‌ها، دو قسمت Ding و Gu با دقت به هم چسبانده یا جوش داده می‌شوند.
در قسمت پایینی، سوراخی دایره‌ای شکل وجود دارد که به آن «Gu» می‌گویند.
این دهانه نقش مهمی در خروج صدا و ایجاد رزونانس دارد.

۵. کوک کردن ساز (Tuning): گوش طلایی سازنده

بعد از اتصال، سازنده با استفاده از چکش‌های مخصوص و تیونر دیجیتال شروع به کوک کردن هر نت می‌کند.
هر نت باید شامل سه فرکانس هماهنگ باشد:

نت اصلی (Fundamental)

اکتاو (Octave)

هارمونیک پنجم (Fifth)

این مرحله نیازمند گوش دقیق، تجربه زیاد و صبر فراوان است.

۶. پرداخت و رنگ‌آمیزی نهایی

در پایان، سطح ساز تمیز، صیقل داده و در برخی موارد حرارت‌دهی می‌شود تا رنگ‌های آبی، طلایی یا بنفش روی فلز ظاهر شوند.
این کار علاوه بر زیبایی، مقاومت ساز در برابر زنگ‌زدگی را افزایش می‌دهد.

نتیجه‌گیری: صدایی از دل دقت و عشق

ساخت هنگ‌درام ترکیبی از علم آکوستیک، مهارت فلزکاری و احساس موسیقیایی است.
هر ساز به‌نوعی منحصربه‌فرد است و روح سازنده‌اش را در خود دارد.
به همین دلیل است که هیچ دو هنگ‌درامی دقیقاً صدای مشابهی ندارند.