آرشه ویولن یکی از اصلی‌ترین ابزارهایی‌ست که نقش تعیین‌کننده‌ای در کیفیت صدای ساز دارد. در نگاه اول، شاید به نظر برسد که تنها چوب آرشه مهم است، اما واقعیت این است که موی آرشه (که معمولاً از موی دم اسب تهیه می‌شود) نقش حیاتی در ایجاد صدای نرم، شفاف و پاسخ‌گو از سیم‌های ویولن دارد. در طول زمان، موهای آرشه فرسوده، آلوده یا حتی شکننده می‌شوند و اینجاست که موضوع تعویض مو اهمیت پیدا می‌کند.

ممکن است شما هنگام نواختن احساس کنید که:

• آرشه دیگر به‌خوبی به سیم نمی‌چسبد، حتی با رزین تازه؛

• صدا خشک، خفه یا نامتعادل شده است؛

• موها شروع به ریختن کرده‌اند یا به‌صورت ناهموار پاره شده‌اند؛

• برای گرفتن صدای قبلی باید فشار بیشتری وارد کنید.

اگر یکی یا چند مورد از این نشانه‌ها را تجربه می‌کنید، احتمالاً زمان آن رسیده که موی آرشه‌تان را تعویض کنید.

پاسخ این سوال بستگی به میزان استفاده از ویولن دارد. نوازندگانی که به‌طور حرفه‌ای تمرین روزانه دارند، ممکن است هر ۶ ماه یک‌بار نیاز به تعویض مو داشته باشند. اما برای هنرجویان و کسانی که تمرین محدودتری دارند، این بازه می‌تواند تا یک سال یا بیشتر هم طول بکشد.

تعویض موی آرشه کاری تخصصی است و بهتر است توسط تعمیرکار یا سازنده‌ی حرفه‌ای ویولن انجام شود، اما آشنایی با مراحل آن می‌تواند برای هر نوازنده مفید باشد:

1. باز کردن قسمت قورباغه: این بخش از آرشه، محل اتصال مو به ته آرشه است و باید با دقت جدا شود.

2. برداشتن موی قدیمی: موهای قدیمی به‌آرامی از هر دو طرف جدا می‌شوند.

3. نصب موی جدید: موی دم اسب با اندازه‌ی دقیق بریده شده و پس از ضدعفونی، در دو طرف (سر و قورباغه) بسته می‌شود.

4. تنظیم کشش موها: کشش موها باید متعادل باشد تا در زمان نواختن پاسخ خوبی از سیم‌ها دریافت شود.

نکاتی برای افزایش عمر موی آرشه

• پس از هر بار نواختن، کشش آرشه را شل کنید.

• از تماس دست با موها پرهیز کنید؛ چربی پوست عملکرد رزین را مختل می‌کند.

• هر چند وقت یک‌بار موها را تمیز یا با رزین تازه شارژ کنید.

• در صورت مشاهده‌ی گره یا پیچ‌خوردگی، از شانه‌ی آرشه استفاده کنید.

موی آرشه شاید در نگاه اول جزئی ساده به نظر برسد، اما تأثیر آن بر کیفیت صدا و راحتی نوازندگی غیرقابل انکار است. بی‌توجهی به وضعیت مو، نه‌تنها باعث افت صدای ساز می‌شود، بلکه می‌تواند باعث آسیب دیدن سیم‌ها یا حتی خود آرشه شود. پس بهتر است نوازندگان ویولن، چه مبتدی و چه حرفه‌ای، آگاهی لازم درباره تعویض و نگهداری این بخش از ساز را داشته باشند